10 najtrudniejszych zagadek o Iranie

Szirin Ebadi jako pierwsza kobieta w historii Iranu była sędzią. Gdy zakazano jej wykonywania zawodu, została adwokatem i broniła wielu działaczy opozycji. Aresztowana i skazana na trzy lata pozbawienia wolności. Otrzymała wiele wyróżnień za działalność na rzecz praw człowieka, z których najważniejszym jest Pokojowa Nagroda Nobla, przyznana 10 grudnia 2003.

Legendarna królowa Massagetów Tomyris, związku pasterskich szczepów irańskich w Centralnej Azji. Obdarzona strategicznym talentem przywódczyni nomadów rozgromiła perskie wojska dowodzone przez Cyrusa II Wielkiego, największego zdobywcę w dziejach Persji. Herodot przypisuje jej zabicie własnymi rękami słynnego króla Cyrusa, który najechał podległe jej ziemie. Scena ta jest często przedstawiana w malarstwie.

XIX-wieczny meczet Masdżed-e Nasir ol-Molk – meczet w Szirazie w irańskiej prowincji Fars, zwany też Różowym Meczetem. Został zbudowany za panowania dynastii Kadżarów, w latach 1876–1887. W głównej sali modlitewnej w oknach znajdują się liczne witraże, dzięki czemu sala ta mieni się różnokolorowym światłem, co daje efekt kalejdoskopu.

Początkowo do XIV wieku w języku polskim „niebieski” oznaczało „przynależny do nieba”, a dopiero później wyraz ten stał się osobnym określeniem barwy niebieskiej, charakterystycznej dla koloru nieba. W starożytnej Grecji i Rzymie był symbolem najwyższych Bóstw – Zeusa i Jupitera. W kulturze Zachodniej kojarzony jest z Niepokalanym Poczęciem Maryi. W Iranie jest kolorem żałoby.

Są dwie pustynie o tej nazwie. Wielka Pustynia Słona, Dasht-e Kavīr to słona pustynia leżąca na Wyżynie Irańskiej, o powierzchni 77 600 km². Zachodni kraniec pustyni stanowi Park Narodowy Kavir. Na jego terenie znajduje się jedno z ostatnich siedlisk geparda azjatyckiego. Wielka Pustynia Słona, Great Salt Lake Desert, to pustynia w USA na zachód od Wielkiego Jeziora Słonego w stanie Utah i częściowo Nevada. Powierzchnia: 10 360 km². Jako pierwszy przeszedł ją ze wschodu na zachód w 1845 r. podróżnik i geodeta, a później znany wojskowy i polityk John Frémont.

Szahname "Księga królewska" to perski epos narodowy autorstwa poety Ferdousiego (940 – 1020 albo 1025), opowiadający tradycyjną historię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów. Szahname jest przede wszystkim historią wojen i rycerskich czynów. Zawiera w sobie także historie miłosne, dlatego Ferdousi uchodzi za twórcę perskiej epiki heroicznej jaki i prekursora epiki romantycznej.

Gilan (Ostān-e Gilan) jest jednym z 31ostanów w Iranie. Leży nad Morzem Kaspijskim. Rdzenni mieszkańcy Gilanu mają korzenie na Kaukazie, jest to poparte przez genetykę i język, ponieważ Gilaksowie są genetycznie bliżsi etnicznym ludom Kaukazu (takim jak Gruzini ) niż innym grupom etnicznym w Iranie. Ich języki mają cechy typologiczne języków kaukaskich. Gilan ma silną tradycję kulinarną; kawior i ryby wędzone z tego regionu są szeroko cenionymi i poszukiwanymi specjalnościami na krajowych i zagranicznych targach dla smakoszy.

Demawend (5610 m n.p.m.) to wulkan drzemiący w górach Elburs, najwyższy szczyt Iranu, położony około 70 km na północny wschód od Teheranu. Posiada duży kąt nachylenia stoków (stratowulkan) - ok. 30-40°. Pierwszego udokumentowanego wejścia na szczyt dokonał Abu Dolaf Kazradżi w 905 r.

Niewątpliwie rejonem pochodzenia Saluki jest Azja Mniejsza. Arabowie uważają, że saluki to dar Boga. Podczas polowania były podwożone na koniach czy wielbłądach.

Isfahan to trzecie co do wielkości miasto Iranu u stóp łańcucha górskiego Zagros (ok. 2 mln miesz.). Czasy świetności nadeszły dla Isfahanu w XVI w., gdy szach Abbas I Wielki z dynastii Safawidów ustanowił w tym mieście stolicę imperium perskiego. Symbolami miasta są wpisane na listę UNESCO Wielki Meczet z VIII w. największy w Iranie oraz Meczet Imama z XVII w. przedstawiony na banknocie 20000 riali.