10 najtrudniejszych zagadek o Arktyce

Kangertittivaq (duń. Scoresbysund) to fiord we wschodniej części Grenlandii. Jest najdłuższym (350 km) i jednym z najgłębszych (ponad 1500 m głębokości) na Ziemi. Fiord to rodzaj głębokiej zatoki, mocno wcinającej się w głąb lądu, często rozgałęzionej, z charakterystycznymi stromymi brzegami, powstałej przez zalanie żłobów i dolin polodowcowych.

Ziemia Franciszka Józefa to rosyjski archipelag na Oceanie Arktycznym, na północnej granicy Morza Barentsa. Wyspy zbudowane są głównie z bazaltu. Większość powierzchni wysp pokrywają lodowce. Rośnie tu niewiele roślin. Ze zwierząt występują m.in. niedźwiedzie polarne. Wyspy te leżą na szelfie kontynentalnym Europy. Zatem Ziemia Franciszka Józefa jest częścią Europy, a na Wyspie Rudolfa znajduje się najdalej na północ (81°54′N) wysunięty punkt Europy i całej Eurazji.

Różne gatunki mamutów (włochaty, stepowy, kolumbijski, południowy) są najbliżej spokrewnione ze słoniami indyjskimi tworząc klad Elephantini. Słonie afrykańskie należą do kladu Loxodontini.

Zajmujący powierzchnię 4275 km kw., lodowiec Malaspina na Alasce jest za to największym poza strefami polarnymi. Położony jest u stóp Góry Świętego Eliasza. Jego odkrycie zawdzięczamy Włochowi - Alessandro Malaspinie.

Arktyczny ok.36,5 tys wysp o powierzchni 1,4 mln km2. Drugim jest Malajski o większej powierzchni 1,7 mln km2 lecz z ilością wysp ok.20 tys.Następnie Filipiński ok.7,1 tys wysp i 300 tys km2 powierzchni oraz Alandzki ok.6,7 tys wysp i 1550 km2 powierzchni.

Sztuka arktyczna to nazwa, odnosząca się do zespołu rytów naskalnych w Skandynawii i północnej Rosji. Po raz pierwszy ryty naskalne odkryto w 1848 roku w pobliżu Onegi. Badania wykazały, że ciągnęły się one aż po wybrzeże Morza Białego. Dzieła sztuki arktyczna datowane są na okres postglacjalny. Najstarsze ryty z Norwegii pochodzą z ok. 5 tys. lat p.n.e. Datowanie było przeprowadzone na podstawie badań nad rozmieszczeniem rytów w stosunku do zasięgu linii brzegowych. Karelskie petroglify powstały w neolicie. Są datowane na 2 tys. lat p.n.e.

Fram (norw. Naprzód) to norweski statek, który wsławił się wyprawami do Arktyki i Antarktyki, obecnie znajduje się w Muzeum Statku Polarnego Fram w Oslo. Statek został zbudowany w 1892 roku na zamówienie podróżnika Fridtjofa Nansena i wziął udział w trzech wielkich ekspedycjach polarnych. Nazwane po Fram: Fram – krater na Marsie; Basen Fram – najgłębsze miejsce Oceanu Arktycznego; cieśnina Fram – pomiędzy Grenlandią i Spitsbergenem.

Wyprawa zająła Amundsenowi i sześcioosobowej załodze statku Gjøa trzy lata (1903-1906). Przez większość czasu statek uwięziony był w lodzie, a załoga czekała na krótkie miesiące polarnego lata, w których mogła będzie kontynuować podróż. To wtedy Amundsen poznał od lokalnych mieszkańców sposoby przetrwania i podróży w Arktyce, jak zaprzęgi psów lub futrzane okrycia. Zdobyta wiedza później pozwoliła mu zdobyć biegun południowy.

Góra lodowa to fragment lodowca, w którym uwięzione pęcherzyki powietrza zostały sprężone pod ciśnieniem lodu. Gdy taki lód zaczyna się topić pod powierzchnią wody, pęcherzyki powietrza są uwalniane, błyskawicznie się przy tym rozprężając. Efekt przypomina rozpuszczanie w wodzie tabletki musującej i nazywany jest przez polarników "Bergie Seltzer", przez analogię do popularnych tabletek Alka Seltzer.

Alaska została skolonizowana przez rosyjskich handlarzy futer. Nie polowali oni sami na uchatki, wykorzystując w tym celu mieszkających na Alasce Aleutów. Wielu z nich zostało wysiedlonych i wysłanych w poszukiwaniu uchatek w dalekie rejony - nawet do Kalifornii.